İstiklal Caddesi Örneğinde Madde Kullanıcılarının Sokaktaki Görünümü Üzerine Bir Değerlendirme

Madde kullanımı bireysel ve sosyal düzeyde etki oluşturabilecek niteliğe sahip bir yapı arz etmektedir. Bireysel anlamda kişinin psikolojik, fiziksel ve sosyal yaşamı üzerinde olumsuzluk oluşturmasının yanı sıra önleme ve tedavi çalışmaları açısından toplumsal bir maliyeti de bulunmaktadır. Bunların yanında toplumsal yaşamın ortak alanlarında görünür olabilen ve buna bağlı olarak kullanıcı olmayan bireylerin huzur ve güvenliğine yönelik risk olarak algılanabilen deneyimler oluşturabilmektedir. Bu anlamda toplumsal yaşama katılan tüm bireylerin önemli ortak mekanlarından biri olarak sokak yaşamı, madde kullanıcılarının da görünür olabildiği ve yeni riskler oluşturabildiği bir alandır. Bu çalışmada madde kullanıcılarının sokaktaki görünümleri ve görünürlükleri araştırılmıştır. Bu doğrultuda nitel araştırma deseni takip edilmiş olup İstiklal Caddesi’nde çalışmakta olan 10 esnaf ile görüşme yapılmıştır. Görüşmeler sonucu elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda Madde Kullanımı Hakkında Bilgi Kaynakları, Madde Kullanıcılarının Sokak Hallerine İlişkin Gözlemler, Madde Kullanıcılarının Çevreye Etkisi, Madde Kullanıcılarının Bölgedeki Yoğunluğuna İlişkin Görüşler, Bölge Esnafının Destek Girişimleri ve Önerileri olmak üzere 5 tema belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda; bölgedeki esnafın madde kullanımı hakkında bilgi sahibi olduğu ve bu bilginin en temel kaynağının gözlem olduğu, madde kullanıcılarının genellikle baygın, madde etkisinde gözlemlendiği, bölgenin göç alan ve marjinal grupları barından yapısının bağımlılar için kullanım alanı olarak kullanılmasının önünü açtığı, kullanıcıların esnafa negatif bir etkisinin olmadığı ancak bölge açısından sorun oluşturabildiği, esnafın madde kullanıcılarına destek olmak için bireysel çabalarının yetersiz kaldığı, sivil toplum kuruluşların ve devletin bölgedeki soruna ilişkin daha fazla sorumluluk alması gerektiği anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Sosyal Hizmet, Madde Kullanımı, Madde Kullanıcısı, Bağımlılık, Sokak Çalışması

Prof. Dr. Ömer Miraç Yaman
İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü