Madde Kulllanımı ve Baba Oğul İlişkilerine Dair Nitel Bir Değerlendirme

Madde kullanım ekseninde baba çocuk ilişkisine odaklanan çalışma sayısı oldukça azdır. Bu çalışma madde kullanım sürecinde şekillenen baba oğul ilişkisini betimleyebilmek adına yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmış ve 20 baba, 20 madde kullanıcısı olmak üzere toplamda 40 kişiyle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmelerden elde edilen verilerin analiz edilmesi sonucunda Babalığa İlişkin Tanımlamalar, Babalar ve Duygusal İletişim ve Madde Kullanım Sürecinde Baba Oğul İlişkisi olmak üzere 3 tema ortaya çıkmıştır. Katılımcıların babalara ve babalığa ilişkin tanımlamaları; sorumluluk sahibi, kural koyucu, eğitici, koruyup kollayıcı şeklinde dile getirmektedir. Katılımcıların bu tanımlamalarının babalarından beklenen davranışlarla bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Aynı zamanda bunlar, toplumdaki hâkim babalık kültürüne ilişkin ipuçlarını da bünyesinde taşımaktadır. Babalar ve oğulları arasındaki ilişki genel itibariyle duygusal açıdan eksik bulunmuştur. Madde kullanım sürecinde babaların çocuklarına sevdiğini söylemek, derdini paylaşmak, sözel destek sağlamak gibi sözel duygu ifadelerinde ve sarılmak, başını okşamak gibi fiziksel duygu ifadelerinde önemli eksikliklerin olduğu görülmüştür. Duygu ifadelerindeki eksiklik, babaların reddedici tutumlarla anılmalarına, soğuk ve mesafeli ilişkiler ile tanımlanmalarına yol açmaktadır. Bu yönüyle ilişkinin çoğunlukla olumsuz olarak nitelendirildiği görülmüştür. Madde kullanım sürecinin hem baba hem de çocukta oluşturduğu etki, bu ilişkiyi iyice yıpratmakta ve sağlıklı bir ilişki kurulmasını zorlaştırmaktadır.

Prof. Dr. Ömer Miraç Yaman
İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü