SOSYAL ÇALIŞMACILARIN MESLEKİ DENEYİMLERİ ARACILIĞIYLA BOŞANMA VE ALKOL/MADDE KULLANIMI İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Araştırmada, aile mahkemesinde görevli sosyal çalışmacıların gözlem ve deneyimleri aracılığıyla alkol/madde kullanımının boşanma ve hukuki süreçlerle olan ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemine uygun olarak İstanbul’da Aile Mahkemeleri’nde görev yapmakta olan 9 sosyal çalışmacıyla yürütülmüştür. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi tercih edilerek Maxqda 2020 Nitel Veri Analiz Programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Katılımcılara göre davanın tarafları doğrudan madde ve alkol kullanımından ziyade, bu durumun ortaya çıkardığı dolaylı sonuçlar üzerinden boşanma gerekçesi sunmaktadır. Bağımlı bireylerin madde/alkol bağımlılığının tedavisine ikna edilmesinde evlilik, eş ve çocuklarının önemli motivasyon araçları olduğu anlaşılmıştır. Kişinin tedaviye ikna edilememesi veya tedavinin başarısızlıkla sonuçlanması ise boşanma sürecini hızlandıran etkenlerdendir. Bununla birlikte katılımcı gözlemlerine göre çocuklu eşlerin boşanmaya karar vermesi çocuksuz eşlere göre daha hızlı olmaktadır. Alkol/madde kullanımı, yalnızca boşanmanın bir gerekçesi olmanın ötesinde çocuğun velayetinin hangi ebeveyne verileceği, ebeveyn-çocuk arasındaki şahsi ilişkinin düzenlenmesi konularında da önemli rol oynadığı anlaşılmıştır. Sonuç olarak alkol/madde bağımlılığı sağlıklı aile yapılarının önündeki en önemli tehditlerden birisidir. Aile mahkemelerine boşanmak için başvurulmadan önce eşlerin tedaviye yönelik arayışlarına kapsayıcı, erişilebilir ve nitelikli çözümler sunularak aileler desteklenmeli ve güçlendirilmelidir.

Prof. Dr. Ömer Miraç Yaman
İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü